COVIDzero
Allereerst is het overduidelijk dat de ‘flatten the curve’ boodschap veel te abstract is. Als de R-waarde boven de 1 is, maar de ziekenhuizen zijn nog weken- of maandenlang leeg, verlies je draagvlak. We moeten niet alleen onder de 1 komen, we moeten naar zero! Dat is science, maar geen rocketscience, want we hebben namelijk duidelijke voorbeelden. Taiwan, Vietnam en zelfs China waar het virus vandaan komt, leven in een vrijheid waarop het rijke westen monopolie dacht te hebben. Ze zitten in grote theaters, feesten in bars, zitten op tribunes van sportevenementen en houden geen afstand. De rollen zijn omgekeerd. Ook Australië en Nieuw Zeeland doen het uitstekend. En dat komt niet omdat het eilanden zijn, want ook Groot Brittannië is feitelijk een eiland en daar is het een corona nachtmerrie, terwijl Vietnam geen eiland is. Het recept is heel simpel, gooi de grenzen dicht, ga in lockdown tot het virus is uitgestorven en pak daarna het leven weer op. Houdt de grenzen dicht en mensen die van buiten het Shengengebied komen, hebben een 14 dagen quarantaineplicht in een bewaakt hotel. Het doel is dus niet ‘flatten the curve’, maar COVIDzero. Voordat je begint met bezwaren maken, ik zei simpel, niet eenvoudig. Er volgt nog meer.
EU als prioriteit
Kunnen we als Nederland de grenzen dichtgooien? Misschien, maar onhandig, gezien het aantal Nederlanders dat in Duitsland of België werkt en andersom. Voor een land als Luxemburg is het zelfs onmogelijk, omdat het overgrote deel van hun arbeidspopulatie in de drie omringende landen woont. We moeten dit dus oppakken als Europa en maken daarbij gebruik van het Shengenverdrag dat vrij reizen tussen 26 Europese landen mogelijk maakt. We gooien de grenzen voor de niet-Shengenlanden dicht en gaan dan allemaal in een stevige lockdown, tot het virus uitgeroeid is. Dan kunnen we terug naar ons normale leven, zonder maskers en met onze geliefde bezigheden als entertainment, vrienden knuffelen en contactsporten, maar de grenzen blijven dicht. Omdat het gaat om 26 landen kunnen we wel op vakantie naar andere Shengenlanden en dat is broodnodig voor gebieden als Spanje en Griekenland die 15 tot 25 procent van hun bruto binnenlands product uit toerisme halen, tegenover de schamele 5 procent voor Nederland. Bij ons draait het vooral om handel en ruim een derde van ons bruto binnenlands product komt uit export, waarvan 71 procent binnen Europa. Dat deel komt onder druk te staan als een no-deal BREXIT realiteit wordt en het grote Zuid-Oost Azie handelsverdrag RCEP onder leiding van China tegen ons gaat werken. Met de VS, Zuid-Oost Azie en Europa zijn drie belangrijke handelsgrootmachten in de wereld en Europa is nog te weinig een eenheid. Vier jaar Trump heeft ons doen beseffen dat we niet goed op onze eigen benen kunnen staan.
Binnenlandse consumptie
Bij de entertainmentindustrie en de horeca vallen grote klappen, omdat zij bij elke lockdown beperkt worden of dicht moeten. Hoe vervelend dat ook is, uiteindelijk gaat het om enkele procenten van de economie. Daar blijft het echter niet bij. Zoals met elke crisis draaien we elk dubbeltje drie keer om en de binnenlandse consumptie is flink aangedaan. Die consumptie vormt bijna net zo groot aandeel is als export voor ons bruto binnenlands product. Dat idee van crisis gaan we niet wegnemen, zolang we van lockdown naar lockdown dansen. Er zijn natuurlijk partijen die er wel bij varen, zoals de webwinkels en de discounters, maar de luxe-markt stort in. De werknemers in de horeca die tot de flexibele arbeidsschil horen gaan zeker minder uitgeven. Het idee dat we dit allemaal maar moeten managen met de afwisseling van een hamer (lockdown) en de dans (versoepeling) doet weinig af aan het gegeven dat de binnenlandse consumptie ook tijdens de rustige zomermaanden 4,2 procent lager lag dan het jaar ervoor.
Motivatie
Als de ziekenhuizen dreigen te overstromen dan is het draagvlak voor de maatregelen hoog en de premier ongekend populair. Dit ‘rally around the flag’ fenomeen is bekend over de hele wereld en zeker tijdens de eerste golf had dat groot effect op veel landsleiders die hun populariteit met tientallen procenten zagen toenemen. Zelfs de populariteit van president Trump steeg een klein beetje met 3 procent, maar het was hoger dan ooit. Hij heeft nu eenmaal een ‘high floor, low ceiling’. Het draagvlak neemt toe, maar welzijn van mensen neemt echter af en vooral de jongeren die veruit het minst kwetsbaar, maar niet onkwetsbaar zijn, hebben het relatief zwaar. Het gevoelsleven speelt zich af tussen verveling en depressie. Het idee dat je kennelijk wel mag flirten, maar niet mag aanraken, is een ‘hard sell’. Het leidt tot een toename in illegale feesten thuis, in loodsen, boerderijen en onder viaducten. Die jongeren werken weer ergens en besmetten zo anderen die kwetsbaarder zijn. We hebben het terug kunnen zien in de data van de zomer. Handhaving blijkt heel lastig te zijn, omdat de locaties van de feesten onbekend zijn. Als de locaties door tips bekend raken, dan zijn het er teveel om allemaal te voorkomen. Halverwege stoppen, heeft ook weinig zin, omdat de besmettingen al hebben plaatsgevonden. Draagvlak en welzijn hebben maar deels een overlap, los van het gegeven dat je af moet vragen of je jongeren tegen hun natuur in kunt laten leven op basis van abstracte effecten als een R-waarde. Zodra de ziekenhuizen weer onder controle zijn, belanden we in de preventieparadox. De maatregelen werken zo goed, dat men zich afvraagt waarom we maatregelen hebben en vooral waarom we ons er aan zouden moeten houden. En dan begint het hele feest van voor af aan. Met de ‘rally around the flag’ motivatie móet het mogelijk zijn om een drastisch stap te nemen. Flatten the curve heeft het sex-appeal van een blok beton en het effect is tijdelijk en maar matig. We moeten naar iets groters, iets permanenters, iets van dezelfde historische waarde als de pandemie zelf. Met deze motivatie moeten we naar een Shengen COVIDzero.
Future proofing
Pappen en nathouden, terwijl men vooral moet hopen op goede vaccins waarvan we niet weten hoe lang ze werken, is pragmatisch, maar getuigt van weinig durf en weinig visie. Het zijn geen doelen die inspireren, die leiden tot heldenverhalen. Een premier als Rutte, die goed ligt in Europa, die kan de held zijn in dit COVIDzero verhaal. Terug naar het oude normaal door met zijn allen als Europeanen twee maanden de schouders eronder te zetten. Een wereld waarin we binnen 26 landen vrij mogen bewegen, mogen feesten, ons laten beroeren door kunst in musea en voorstellingen. Een post-vaccin wereld waarin we hetzelfde COVIDzero draaiboek uitrollen bij een eventuele volgende pandemie of als er een variant verschijnt die niet bedwongen wordt door de bestaande vaccins, zodat we binnen enkele maanden onze vrijheid terugclaimen. Een postcorona wereld waarin we als Europeanen elkaars economie gezond houden. Een post-nationalistische wereld waarin we zien dat we samen sterker zijn als andere machtsblokken ons onder druk zetten. Het is niet genoeg om alleen maar deze crisis te overleven. We moeten deze crisis gebruiken als fundament voor de toekomst. De toekomst is niet alleen aan COVIDzero, COVIDzero ís onze toekomst.
Ps. Ik schrijf veel over corona, omdat het verwant is aan mijn vak dat gaat over vitaliteit en (klinische) leefstijl. Mijn coronaposts gaan normaal over (patho)fysiologie, psychologie, wetenschap en gezond verstand. In dit opiniërend stuk ben ik buiten mijn expertise getreden en heb ik ook elementen van economie en de geopolitieke ontwikkelingen betrokken om tot een hoopvolle visie te komen. COVIDzero is een Brits initiatief dat uitgaat van uitbannen van COVID-19 in plaats van alleen het pappen en nathouden. Het is ook opgepikt in Canada. Het is vooral een ambitie onder de hashtag #COVIDzero. Buiten die ambitie heeft mijn verhaal geen overeenkomsten met die initiatieven.
Recent Comments